Aralık 2024 Trend Raporu

25 yılı aşkın süredir her aralık ayında yılın rengini açıklayan PANTONE Renk Enstitüsü, 2025’in rengini “duyusal ve rahatlatıcı bir sıcaklıkla bezenmiş yumuşak bir kahverengi” olan Mocha Mousse olarak duyurdu.

PANTONE Yönetici Direktörü Leatrice Eisman, “hem sofistike hem de iddiasız” olarak tanımladığı Mocha Mousse’un, kahverenginin yalnızca ayakları yere basan ve mütevazı değil, aynı zamanda istek uyandıran ve lüks de olabileceğine dair bir hatırlatma olduğuna da işaret ediyor. Eisman, rengin duyusal sıcaklığının onu incelik ve rahatlığın mükemmel bir karışımı haline getirdiğini, dünyevi ve ulaşılabilir kalırken bir cazibe dokunuşu getirdiğini de ekliyor.

Eisman, Mocha Mousse için “Günlük zevklere olan arzumuzla desteklenen PANTONE 17-1230 Mocha Mousse, düşünceli bir hoşgörü seviyesini ifade ediyor. Sofistike ve görkemli ancak aynı zamanda iddiasız bir klasik olan PANTONE 17-1230 Mocha Mousse, kahverengilere ilişkin algılarımızı mütevazı ve ayakları yere basan olmaktan çıkarıp arzu edilen ve lüks olanı kucaklayacak şekilde genişletiyor. Zarafet ve dünyevi incelikle dolu PANTONE 17-1230 Mocha Mousse, farklı ve zevkli bir ihtişam dokunuşu sunuyor. Lezzetli bir kahverengi tonu olan PANTONE 17-1230 Mocha Mousse, duyusal sıcaklığıyla bizi sarıyor” değerlendirmesinde bulunuyor.

2025’in renginin kendimiz, ilişkilerimiz ve çevremizdeki dünya arasındaki uyumla ilgili olduğunu söyleyen PANTONE Başkan Yardımcısı Laurie Pressman, “Bu düşünceyle, Pantone 2025 Yılın Rengi için rahatlık ve sağlık arzumuza ve hediye edebileceğimiz ve başkalarıyla paylaşabileceğimiz basit zevklerin hoşgörüsüne ulaşan bir renge bakıyoruz” diyor.

Yalnızca kullanıcıların profillerine kaydettikleri seçilmiş Hikayeleri gösteren Öne Çıkarılan Hikayeler, hikayeler alanının sonunda yer alıyor.

Instagram, görülmemiş Öne Çıkarılan Hikayeleri, hikayeler alanına taşıyarak daha fazla kullanıcıyla buluşturuyor. İlk olarak sosyal medya ve PR alanında çalışan Ahmed Ghanem tarafından fark edilen özellik, şu anda test aşamasında. Öne Çıkarılan Hikayeler, hikayeler alanının sonunda yer alıyor. Özellik, bu alanda yalnızca kullanıcıların profillerine kaydettikleri seçilmiş Hikayeler olan Öne Çıkan Hikayeleri göstermekte. 

Bir Meta sözcüsünün yaptığı açıklamaya göre; şirket her zaman Hikayeler odağında kullanıcıları buluşturmanın yeni yolları üzerine çalışıyor ve bu kapsamda Öne Çıkarılan Hikayeleri, hikayeler alanının sonunda göstermeyi test ediyor. Meta'nın belirttiğine göre; böylece kullanıcılar geçtiğimiz hafta görülmemiş olan Öne Çıkarılan Hikayeler ile karşılaşabilir. Görünmeyen Öne Çıkarılan Hikayeleri yalnızca hikaye alanındaki tüm mevcut Hikayeleri gözden geçirdiğinizde göreceksiniz. Eğer çok sayıda kişiyi takip ediyorsanız, bu alandaki tüm Hikayeleri görüntülemek zor olduğu için Öne Çıkanları göremeyebilirsiniz. 

Öne Çıkarılan Hikayeler'in Hikayeler alanına eklenmesiyle kullanıcılar, yakınlarının önemsediği anları yakalama şansına erişiyor. Son yıllarda Reels'ın Instagram'daki diğer içerik formatlarını geride bıraktığını düşünürsek, şirketin takip ettiğiniz kişilerden içeriklere ulaşmanız için yeniden bir çaba içine girdiğini söylemek mümkün.

Meta, yanlışlıkla zararsız içerikleri moderasyona tabi tuttuğunu ve kaldırıldığını açıkladı. Moderasyon hata oranlarının yüksek olduğunu belirtti.

Meta, yanlışlıkla çok fazla içeriği moderasyona tabi tuttuğunu ve bu sebeple zararsız içeriklerin kaldırıldığını açıkladı. Şirketin küresel ilişkiler başkanı Nick Clegg, moderasyon hata oranlarının hâlâ çok yüksek olduğunu belirtti. Bu durum birçok insanın haksız yere cezalandırılmasına yol açıyor.

Nick Clegg, Meta'nın moderasyon hatalarının ifade özgürlüğünü engellediğini ve şirketin bu konuda daha hassas ve doğru adımlar atacağını söyledi. 

Meta, moderasyon hatalarının milyar dolarlık faturasını ödüyor

Clegg, özellikle covid-19 pandemisi ile ilgili gönderilerin agresif bir şekilde kaldırılmasından pişmanlık duyduklarını ifade etti. CEO Mark Zuckerberg de, bu kararın Biden yönetiminin baskısından etkilendiğini belirtti.

Clegg'in yorumları, Meta'nın moderasyon için yıllık harcamalarını milyar dolarlara çıkaran otomatik sistemlerinin çok katı hale geldiğini gösteriyor. Örneğin, Threads üzerinde birçok moderasyon hatası yaşandı ve şirket, Trump'ın suikast girişiminden kurtulduğu fotoğrafları bastırdığı için kamuoyundan özür diledi. 

Clegg, Zuckerberg'in Trump ile yediği akşam yemeği hakkında yorum yapmaktan kaçındı. Ayrıca, Zuckerberg'in Amerika'nın teknoloji alanındaki liderliğini sürdürmesi gerektiği tartışmalarında aktif rol almak istediğini belirtti.

Bir grup araştırmacı gürültü, cıvıltı gibi sesleri yüksek doğrulukla görüntüye dönüştürebilen yapay zeka aracı geliştirdi.

Üretken yapay zekanın yetenekleri ve potansiyeli yıllardır konuşuluyordu ancak OpenAI, ChatGPT'yi duyurup son kullanıcının hizmetine sunduğundan beri hiçbir şey aynı olmadı. Yapay zeka, elimizi attığımız her türlü elektronik cihazın içine girmiş durumda ki yapılan açıklamalar, önümüzdeki dönemde çok daha fazlasını göreceğimizi ortaya koyuyor.

Bugüne kadar metinden ses üreten, metinden resim üreten, metinden video üreten, sesten metin üreten vb. yapay zeka araçları görmüştük. Teksas Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, basit bir yapay zeka aracı geliştirerek sesten görüntü üretmeyi başardı. Nasıl çalıştığını özetlemek gerekirse; bu yapay zeka aracına bir şehir gürültüsü dinlettiğinizde bu gürültüye uyumlu bir cadde çiziyor ya da cıvıl cıvıl kuş sesleri dinlettiğinizde kuşların bulunduğu bir doğa manzarası görseli oluşturuyor.

Yapay zeka, sesi görüntüye dönüştürürken ışıklandırmayı bile göz önünde bulunduruyor.

Haberin başında da söylediğimiz gibi söz konusu yapay zeka deneysel ve son derece basit. Yapay zekayı eğitmek için farklı kentsel ve kırsal bölgelerin ses ve görsellerini içeren verilerden 10'ar saniyelik klipler kullanıldı. Nihayetinde yapay zeka, mimari stil, nesneler arasındaki mesafe ve hatta ışıklandırma koşullarını dahi göz önünde bulundurduğu gerçekçi görseller oluşturabildi. Paylaşılan araştırma makalesine göre oluşturulan görsellerdeki doğruluk oran %80 seviyesindeydi.

Peki bu yapay zeka üzerine daha fazla çalışıldığını ve gelişmiş bir araç haline dönüştürüldüğünü varsayalım, ne işe yarayacak? Günümüz büyükşehirlerinde gürültünün en önemli sorunlardan biri olduğunu hepimiz biliyoruz. Bu yapay zeka aracıyla çok daha iyi bir şehir planlaması söz konusu olabilir. Ayrıca seslerin yapay zeka tarafından analiz edilmesi sonucu kriminal olaylar dahi aydınlatılabilir; güvenlik kameralarına güvenlik mikrofonları eşlik etmeye başlayabilir. Tabii bu aracın film, oyun gibi sektörlerde kullanımdan bahsetmiyoruz bile…

Meta, Instagram kullanıcıların videolarını basit metin komutlarıyla düzenleyebileceği yapay zeka destekli yeni bir aracı tanıttı. "Movie Gen AI" modeliyle çalışan bu düzenleme aracı, videolardaki arka planı, kıyafetleri ve diğer detayları değiştirme yeteneği sunuyor.

Instagram Başkanı Adam Mosseri tarafından paylaşılan tanıtım videosunda, yapay zekanın sunduğu yeniliklere dair çarpıcı örnekler yer aldı. Videoda Mosseri’nin kıyafetleri, arka planı ve genel görünümü birkaç saniye içinde değiştiriliyor. Hatta bir sahnede Mosseri’nin kukla benzeri bir karaktere dönüştüğü görülüyor. Mosseri, bu aracın video içerik üreticilerinin profesyonel düzenleme becerileri olmadan hayal ettikleri görüntüleri oluşturmasına yardımcı olacağını belirtti.

Meta, bu yenilikle özellikle OpenAI’ın Sora ve Adobe’nin Firefly modelleri gibi rakip teknolojilere meydan okumayı hedefliyor. Şirket, Ekim 2023’te "Movie Gen AI" modelini tanıtmış ve bu modelin insan hareketlerini ve kimlik detaylarını koruyarak videolarda doğal düzenlemeler yapabildiğini belirtmişti.

Yeni düzenleme aracının ne zaman kullanıma sunulacağına dair net bir tarih mevcut değil, ancak ilerleyen dönemde bu konuda daha fazla bilgi paylaşımının olacağı belirtildi.

Araç, Instagram’da video içeriği oluşturmayı kolaylaştırmayı ve platformdaki yaratıcılığı desteklemeyi hedefliyor. Söz konusu yenilik, sosyal medyada öne çıkmak isteyen içerik üreticileri için çok önemli bir potansiyel sunuyor diyebiliriz.

Meta platformlarından Instagram, içerik üreticilerinin yeni Reels videolarını takipçilerinden gizli paylaşarak test edebilmelerini sağlayan yeni özelliğini kullanıma sundu.

Reels için hayata geçirilen “deneme” özelliği, içerik üreticilerinin, takipçilerinden gelebilecek tepkilere dair endişelenmeksizin yeni fikirlerini deneyebilmelerini ve neyin en iyi performansı sergilediğini gözlemleyebilmelerini sağlıyor. Bu özelliğin kullanıldığı bir Reels videosu, paylaşımı gerçekleştiren hesabı takip etmeyenlere gösteriliyor. Eğer içerik üreticisi videonun performansını olumlu değerlendirirse, onu kendi takipçileriyle paylaşabiliyor.

Instagram Başkan Yardımcısı ve Ürün Yönetimi Başkanı Ashley Alexander, “İçerik üreticilerinden kendilerini her zaman rahat hissedemediklerini, farklı içerik türlerini deneme konusunda isteksiz olduklarını çünkü oluşturdukları takipçi tabanını kendilerinden uzaklaştırmadıklarından emin olmak istediklerini duyduk” diyerek, yeni özellikle içerik üreticilerine yeni bir tür, hikâye anlatımı formatı ya da konu denemeleri için bir yol sunmak istediklerini söylüyor.

Deneme özelliğini kullanmak isteyen bir içerik üreticisi, hazırladığı Reels içeriğini deneme seçeneğini işaretleyerek paylaşabilecek. Söz konusu paylaşım, içerik üreticisinin profilinde görünmeyecek ve kendisini takip etmeyenlere gösterilecek. 24 saat sonra içeriğin görüntülenme, beğeni, yorum gibi istatistikleri içerik üreticisi tarafından görüntülenebilecek, performans değerlendirmesi neticesinde içerik arşivlenebilecek ya da profilde paylaşılabilecek.

Deneme özelliği önümüzdeki haftalarda profesyonel hesabı olan herkese açılacak.

YouTube'un yapay zekâ destekli otomatik dublaj aracı nihayet geldi. İngilizce videoları farklı dillere dublaj yapma imkanı sunuyor.

YouTube’un yapay zekâ destekli otomatik dublaj aracı nihayet kullanıma sunuldu. Bu özellik bilgi ve eğitim amaçlı "YouTube Partner Program" kanalı için aktif hale getirildi. Yakında daha geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşması bekleniyor.

İçerik üreticileri  İngilizce dilindeki videolarını Fransızca, Almanca, Hintçe, Endonezyaca, İtalyanca, Japonca, Portekizce veya İspanyolcaya dublaj yapabiliyor. Bu dillerdeki bir video ise yalnızca İngilizce dublaj alabiliyor.

Yapay zekâ destekli dublaj özelliği

Süreç tamamen otomatik olarak işliyor ve içerik üreticileri videoları canlıya geçmeden önce ön izleme yapabiliyor. Dublajlı videolar, YouTube Stüdyo'nun "diller" bölümünde yer alacak ve otomatik dublaj etiketiyle izlenebilecek. 

YouTube, duyurusunda dublajlı üç örnek video paylaştı. Bu videolardan ikisi Fransızca ve Hintçeden İngilizceye dublajlanmış, biri ise İngilizce olup farklı dublaj seçenekleriyle denenmiş. İngilizce çeviriler yapay zekâ tarafından oluşturulduğu için oldukça yapay bir ton taşıyor, ancak genellikle doğru. 

YouTube, yalnızca anlatım üzerine yapılan dublaj örneklerini paylaştı, konuşan kişilerin dublajlandığı örnekleri paylaşmadı. Özelliğin kademeli olarak tüm dillere gelmesi bekleniyor ve Türkçe dublajın ne zaman aktif hale geleceği ise şimdiden merak konusu oldu.

Son dönemde Avustralya’nın aldığı radikal bir karar, dünya genelinde sosyal medyayı belli bir yaş altına yasaklama tartışmalarını yeniden alevlendirdi. 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe girmesi planlanan yasa, 16 yaş altındaki bireylerin sosyal medya kullanmasını tamamen yasaklamayı hedefliyor. Ancak bu yasa, yalnızca yasal değil, aynı zamanda teknolojik anlamda da ciddi bir sınavla karşı karşıya. Peki, bu tür bir uygulama gerçekten mümkün mü? Ve benzer bir senaryo Türkiye’de uygulanabilir mi?

Yaş doğrulama teknolojileri ne kadar etkili?

Avustralya’nın yeni yasası, bu tür platformlarının kullanıcılarının yaşlarını doğrulamak için kayda değer adımlar atmasını zorunlu kılıyor. Ancak bu ‘kayda değer’ adımların ne olduğu halen belirsiz. Örneğin, Avustralya’da bu doğrulama süreci, kullanıcıların kimlik belgelerinin taratması veya yüz tanıma teknolojileri gibi yöntemlerle sağlanacak gibi… Ülkedeki Yoti ve IDnow gibi dijital kimlik doğrulama şirketleri, bu süreçte aktif rol üstlenmeyi düşünüyor.

Türkiye’de son yıllarda sosyal medya düzenlemeleri gündemin önemli bir parçası… Özellikle çocukların sosyal medyada maruz kaldığı zararlı içeriklerin önüne geçmek amacıyla yaş sınırlamalarına dair tartışmalar sıkça dile getiriliyor. Ancak Avustralya’nın yaş doğrulama teknolojilerinde yaptığı gibi kapsamlı bir altyapının Türkiye’de uygulanması mümkün mü?

Mevcut durumda Türkiye’de sosyal medya platformlarının kullanıcı bilgileri üzerindeki kontrolü sınırlı. Üstelik kimlik doğrulama süreçlerinin hem yasal düzenlemelerle hem de kullanıcı mahremiyetiyle nasıl bağdaştırılacağı büyük bir soru işareti. Avustralya’nın ‘kayda değer adımlar’ olarak tanımladığı süreçler, bizim gibi ülkelerde ciddi bir maliyet ve zaman gerektirebilir.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, geçtiğimiz haftalarda yaptığı bir açıklamada Türkiye’de kaç kişinin sosyal medya kullandığını açıklamıştı. O açıklamada 75 milyon civarı kişinin ülkemizde sosyal medya kullandığı görülmüştü. Bu da ülkenin %88’i civarı kullanıyor anlamına geliyordu.

Uraloğlu, şimdi ise bir açıklama daha yaptı. Ulaştırma Bakanı, toplam sosyal medya hesap sayısını bizlerle buluşturdu.

303 milyon hesap var

Uraloğlu tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye’de şu anda toplam aktif sosyal medya hesabı sayısı 303 milyon 97 bin varında. 85 milyon nüfus olduğunu düşündüğümüzde nüfusun 3 katı kadar aktif hesap olduğunu görebiliyoruz. Bunun nedeni ise tahmin edebileceğiniz gibi birçok kişinin birden fazla hesaba sahip olması.

Platforma göre kullanıcı sayıları

• X – 19,5 milyon
• Instagram – 53,8 milyon
• Facebook – 34,3 milyon
• TikTok – 39 milyon

Uraloğlu’na göre uygulamaların kullanıcı sayısı önceki yıla göre düşüş gösterdi. Örneğin X, 22,7 milyondan 19,5 milyona geriledi. Instagram ise %5 azalma, Facebook %1,3 azalma yaşadı. TikTok ise %9 artış görerek bu dörtlü arasında yükselme yaşayan tek platform oldu.

ChatGPT artık WhatsApp üzerinde de çalışıyor. Bugünden itibaren yapay zeka botunu kişilerinize ekleyerek onunla sohbet edebilirsiniz.

Bunun için +1 (800) CHAT-GPT, yani +1 (800) 242-8478 telefon numarasını kontak listenize eklemeniz gerekiyor. Bunu yaptığınızda, artık WhatsApp üzerinden ChatGPT ile sohbete başlayabiliyorsunuz.

ChatGPT, WhatsApp üzerinde yalnızca metin girişiyle sınırlı, bu nedenle Gelişmiş Ses Modu veya görsel giriş imkanı bulunmuyor. Ayrıca görsel de oluşturamıyor. Yine de o1-mini modelinin tüm akıllı özelliklerini elde ediyorsunuz. Öte yandan chatbot sadece Ocak 2022 tarihine kadar web üzerindeki verilere sahip. Yani daha yeni tarihli haber ve içerikler hakkında size bilgi vermesi mümkün değil.

OpenAI, mevcut kullanıcıları WhatApp üzerinden doğrulamanın bir yolu üzerinde de çalışıyor, ancak şirket bu özelliğin ne zaman piyasaya sürülebileceğine dair bir zaman çizelgesi paylaşmadı. Meta'nın da WhatsApp'ta kendi sohbet robotunu sunduğunu belirtmekte fayda var. Fakat ChatGPT daha doğal sonuçlar veriyor gibi görünüyor.
Öte yandan bu rekabete yakında Microsoft'un CoPilot'unun da katılması kimseyi şaşırtmamalı, hatta CoPilot'un rekabette avantaj kazanmak için çok daha gelişmiş özellikler sunması büyük ihtimal olarak görülüyor.

Ticaret Bakanlığı, Meta'ya bağlı Instagram ve Facebook'ta taşınmaz ve taşıt ilanları için getirdiği yeni düzenlemelere aykırı faaliyetlerde bulunduğunu tespit etti. Şirkete ceza kesilirken birçok hesaba erişim engeli getirildi.

Ticaret Bakanlığı, elektronik ilan doğrulama sistemi (EİDS) ile taşınmaz ve taşıt ilanlarının yayımlandığı platformlara kimlik ve yetki doğrulama yürürlükleri getirmişti. Bu karar, sahte ilanlar, ilan kirliliği, tüketici mağduriyeti ve spekülatif fiyat artışlarını engellemek için yapılmıştı.

Bakanlık, kimlik doğrulamaların 1 Kasım 2023’ten beri yapıldığını, ikinci aşama olan yetki doğrulamanın ise 1 Ocak 2025 itibarıyla zorunlu olacağına dair açıklama yaptı. Ayrıca bu kapsamda Meta’ya ceza kesildiği de duyuruldu.

Para cezası kesildi, yüzlerce hesap kapatıldı

Elektronik ortamlarda bulunan tüm ilanları kapsayan düzenleme kapsamında yapılan incelemeler sonucunda sosyal medya devi Meta’nın Türkiye şubesine ceza kesildi. İncelemelerde, Facebook ve Instagram’da düzenlemeye aykırı ilan faaliyetlerinde bulunulduğu tespit edildi.

Açıklamalara göre ihlal tespitinin ardından şirkete henüz miktarı açıklanmayan idari para cezası uygulandı. Ayrıca taşınmaz ve taşıt ilanlarının paylaşıldığı sosyal medya hesaplarına erişim engeli getirildiği de belirtildi. Bakanlık, bugüne kadar 1.426 adet hesaba engel getirmiş.

Bakanlık, önümüzdeki dönemde bu incelemelerin devam edeceğinin de altını çizdi. Düzenlemeyi ihlal eden ilanlar hakkında gerekli yaptırımlar uygulanmaya devam edecekmiş.

YouTube, içerik üreticilerin üçüncü parti şirketlerin yapay zeka modellerini eğitmek için videolarını kullanmalarına izin vermeleri adına yeni bir yol sunacak. Yakında devreye alınacak yeni dönemde YouTuber’lar, videolarını LLM eğitim sürecinde kullanmasını istediği şirketleri tek tek seçebilecek. Bu şirketler arasında şu anda AI21 Labs, Adobe, Amazon, Anthropic, Apple, ByteDance, Cohere, IBM, Meta, Microsoft, Nvidia, OpenAI, Perplexity, Pika Labs, Runway, Stability AI ve Elon Musk’ın xAI’ı yer alıyor. TechCrunch’a konuşan Google, içerik üreticilerle yapılan mevcut anlaşma kapsamında kendi yapay zeka modellerini platformdaki videoları kullanarak eğitmeye devam edeceğini söylüyor. Bu altyapı, Google dışındaki şirketler için varsayılan olarak kapalı geliyor, eğitime izin veren içerik üreticilerin şu aşamada bu süreçten bir maddi kazancı bulunmuyor gibi görünüyor. Büyük platform bundan önce çok oyunculu mini oyunları test etmeye başlamasıyla gündeme gelmişti.

YouTube kullanıcıların platform içinde daha fazla vakit geçirmesini istiyor. Şirketin bu konudaki çalışmaları arasında oyunlar da yer alıyor. Uzun süredir burada görebileceğiniz 75’den fazla oyuna ev sahipliği yapan platform, bugün süreçte bir adım daha attı. Bugün itibarıyla çok oyunculu mini oyunları test etmeye başlayan şirket, şu anda sadece Ludo Club ve Magic Tiles 3 isimli oyunlarda çok oyunculu deneyim sunuyor. Bu mini yapımlar başka kişilerle birlikte oynanabiliyor.